073 - Mulock Houwer paviljoen, monument en boom

Een boom en een door hem ontworpen paviljoen en monument. Dat zijn de tastbare herinneringen aan de geestelijk vader van het Stadspark, Jan Anthony Mulock Houwer (1857-1933). Uit angst voor grote politieke tegenstand nam de in 1900 benoemde directeur Gemeentewerken het ‘volkspark’ nog niet op in zijn ‘Plan van Uitleg’. Pas in 1913 mocht Mulock Houwer het Stadspark als uitbreiding van de stad intekenen. Voor het ontwerp zocht hij contact met de Haarlemse tuinarchitect Leonard Springer, met wie hij ook al in zijn voorgaande standplaats Deventer had samengewerkt. 

Volgens Mulock Houwer moest het paviljoen ‘de sluitsteen voor den aanleg’ worden. In 1915 schreef ‘De Centrale’, de moedervereniging van het Stadspark, een prijsvraag uit voor het ontwerp. De jury werd gevormd door voorzitter Jan Evert Scholten, de Rotterdamse architecten Verheul en Kromhout, Springer en Mulock Houwer zelf. Een eis van de jury was dat het gebouw in de omgeving zou passen en de indruk mocht wekken een ‘verdwaald stedelijk monument’ te zijn.

Vier inzendingen werden beloond met vijfhonderd gulden, maar niet goed genoeg bevonden om te worden uitgevoerd. Er werd besloten dat Mulock Houwer het zelf zou proberen. Het startkapitaal kwam in 1918 van Scholten, die in zijn testament voor het paviljoen ƒ 20.000,- had gereserveerd. Het duurde tot 1925 voor er genoeg middelen waren en de bouwvergunning kon worden verstrekt. Op 19 mei van het volgende jaar vond de officiële opening plaats, waarbij burgemeester Bosch van Rosenthal herinnerde aan de stuwende kracht van Jan Evert Scholten.

Geen wonder dat er in het park voor de grootindustrieel een monument werd opgericht, ontworpen door de inmiddels lang en breed gepensioneerde Mulock Houwer. Voor de uitvoering zorgden de in Paterswolde geboren, Amsterdamse beeldhouwer Abraham Hesselink en zijn medewerker J.W. van Tetterode. In het monument verbeeldden zij Scholtens voorliefde voor paarden in het bijzonder en sport in het algemeen. Ook Groningens stedenmaagd kreeg een plekje en een inmiddels tot bloemen-bak omgetoverde fontein maakte het monument compleet. De onthulling werd op 5 september 1931 verricht door Scholtens weduwe.

Na Mulock Houwers dood kreeg ook hij een bescheiden monument. Als verwijzing naar zijn grote liefde voor de natuur werd er op 23 maart 1935 een eikenboom geplant, omgeven door een bronzen hek waarin zijn naam is verwerkt. Ook een lagere school aan de Parkweg kreeg in 1947 zijn naam, maar die is al lang weer van de gevel. Wel werd een deel van de Zuiderlaan in 1969 herdoopt in Mulock Houwerlaan.

073 - Mulock Houwer paviljoen, monument en boom

A tree and a designed-by-him pavilion and monument. These are the tangible memories of the founder of the ”Stadspark”, or city park, Jan Anthony Mulock Houwer (1857-1933). Out of fear of the the immense political opposition, the director of the City Works did not mention the city park in his ”Plan of Action” in 1900. Only in 1913 was Mulock Houwer allowed to secure the Stadspark as an extension of the city. For the design, he contacted the Haarlems garden-architect Leonard Springer, with whom he had worked in his previous position in Deventer.

According to Mulock Houwer, the pavilion had to be the ”cornerstone of the construction”. In 1915, “De Centrale”, or the parent-association of the city park, created a contest for the design of the pavilion. The jury was comprised of chairman Jan Evert Scholten, the Rotterdam-based architects Verheul and Kromhout, Springer, and Mulock Houwer himself. The jury’s conditions were that the building should fit in with in the surrounding area, and that it truly gave the impression that it was like a “lost metropolitan monument”.

Four of the submissions were rewarded with 500 “gulden”, or guilders, but were not quite good enough to be executed. It was decided that Mulock Houwer himself would give it a shot. The starting capital came in 1918 from Scholten, who had reserved ƒ 20,000 in his last will and testament for the construction of the pavilion. It wasn’t until 1925 that there were enough resources, and the building permits could be provided. On May 19th of the next year, the official opening took place, at which Mayor Bosch van Rosenthal reminded everyone of the driving force of Jan Evert Scholten.

It is no wonder that there was a statue erected in honor of the industrialist, designed by the long-since retired Mulock Houwer. For the execution, the Paterswoldse-born but Amsterdam-based sculptor Abraham Hesselink and his colleague J.W. van Tetterode took on the task. In the monument, they depict Scholten’s love of horses, as well as his fondness of sports. The Gronings symbol of freedom, the ”stedenmaagd” also has a place on the statue, along with a fountain-turned-flower planter. With these additions, the monument was deemed complete. The revealing was conducted by Scholtens widow on September 5th, 1931.

After Mulock Houwer’s death, he was awarded with a modest monument as well. Due to his love of nature, an oak tree was planted in his honor on March 23, 1935, which was surrounded by a bronze fence in which his name is engraved. Even a primary school at the Parkweg was named after him in 1947, but has long since disappeared from the facade of the building. There was, however, a portion of the Zuiderlaan that was renamed after him as the Mulock Houwerlaan in 1969.

073 - Mulock Houwer paviljoen, monument en boom

Ein Baum und ein durch ihn entworfener Pavillon und Denkmal. Das sind die greifbaren Erinnerungen an den Gründer des Stadtparks, Jan Anthony Mulock Houwer (1857-1933). Aus Angst vor großem politischem Widerstand nannte der in 1900 ernannte Direktor der Gemeinde den „Stadspark“ noch nicht in seinem Plan.  Erst 1903 durfte Mulock Houwer den Stadtpark als Erweiterung der Stadt einzeichnen. Für den Entwurf suchte er Kontakt mit dem Haarlischem Landschaftsarchitekten Leonard Springer, mit dem er bereits schon in seinem vorherigen Standort Deventer zusammengearbeitet hatte.

Laut Mulock Houwer sollte der Pavillon der Abschluss der Anlage sein. 1915 schrieb „Die Zentrale“, der Verband des Stadtparks, eine Preisausschreibung für den Entwurf. Die Jury bestand aus dem Vorsitzenden Jan Evert Scholten, den Rotterdamer Architekten Verheul en Kromhout,  und Springer und  Mulock Houwer selbst. Eine Bedingung der Jury war, dass das Gebäude in die Umgebung passen sollte und den Eindruck wecken sollte ein „verirrtes städtisches Denkmal“ zu sein.

Vier der Ausschreibungen wurden mit fünfhundert Gulden belohnt, diese Ausschreibungen wurden aber nicht für gut genug empfunden um umgesetzt zu werden. Es wurde deshalb beschlossen, dass Mulock Houwer selbst es probieren sollte. Das Startkapital kam in 1918 von Scholten, der in seinem Testament ƒ 20.000,- für den Pavillon hinterlegt hatte. Es dauerte bis 1925 bevor es genügend Mittel gab, damit die Baugenehmigung erteilt werden konnte. Am 19. Mai des darauffolgenden Jahres fand die offizielle Eröffnung statt, wobei der Bürgermeister Bosch van Rosenthal an die treibende Kraft von Jan Evert Scholten erinnerte.

Es ist kein Wunder das im Park für die Großindustriellen ein Denkmal errichtet wurde, entworfen durch den mittlerweile langen pensionierten Mulock Houwer. Für die Durchführung sorgte der in Paterswolde geborene, Amsterdamer Bildhauer Hesselink und sein Mitarbeiter J.W. van Tetterode. Im Denkmal stellte Scholtens seine Vorlieb für Pferde dar, ins Besondere im Sport und im Allgemeinen.  Auch das Groninger Symbol für Freiheit „stedenmaagd“ (die Stadtjungfrau) bekam einen Platz im Denkmal und ein mittlerweile zum Blumenkasten umgeformter Springbrunnen machte das Denkmal komplett. Die Enthüllung wurde am 5. September 1931 durch Scholtens Witwe durchgeführt.

Nach Mulock Houwers Tod bekam auch er ein bescheidenes Denkmal. In Gedanken an seine großen Liebe zu der Natur wurde am 23. März 1935 ein Eichenbaum gepflanzt, umgeben von einem bronzefarbenen Zaun mit seinem Namen verewigt. Auch eine Grundschule am Parkweg wurde 1947 nach ihm benannt, dieser ist jedoch schon lange von der Fassade des Gebäudes verschwunden. Es wurde jedoch ein Teil des Zuiderlaan in 1969 umbenannt in Mulock Houwerlaan.