023 - Korenbeurs
Al het ommelander graan moest sinds de middeleeuwen, als gevolg van het Groninger stapelrecht, in de stad op de markt worden gebracht. Toen de veepest rond 1750 het veehouden tot een minder plezierige bezigheid had gemaakt, nam de akkerbouw en daarmee de graanhandel steeds meer in betekenis toe. De aangevoerde hoeveelheden werden zo groot dat men overstapte naar verkoop ‘op monster’. De graanhandel werd beurshandel en in 1774 bouwde aannemer Jan Pieters Suithoff voor 2700 gulden daartoe op de Vismarkt een houten gebouwtje. Het was eigenlijk niet meer dan ‘eene overdekte galerij met eene opene plaats’. Een ijzeren hek sloot de ingang af en dit ging alleen op de marktdagen dinsdag en vrijdag ’s morgens open.
Omdat de graanhandel ook nadien bleef groeien, werd de houten beurs in 1825 vervangen door een ‘meer doelmatig’ stenen gebouw met een eveneens open binnenplaats. Meer doelmatig was het gebouw wel, maar ook spoedig weer te klein. Bovendien kwam men erachter dat een open binnenplaats, bij gemiddeld Nederlands weer, de graanhandel niet echt bevorderde. Stadsbouwmeester J.G. van Beusekom kreeg daarom in 1862 opdracht een grotere overdekte beurs te ontwerpen. Het gebouw, dat in 1865 werd geopend, kreeg een tempelachtige voorgevel in neoclassicistische stijl. Met Mercurius op de nok en Neptunus en Ceres aan weerskanten van de ingang symboliseerde de architect de betekenis van de handel, scheepvaart en landbouw voor Groningen. De achtergelegen beurshal kreeg een bijzondere gietijzeren constructie met grote ramen, die het keuren van de graanmonsters op zicht vergemakkelijkten.
Een handelaar kon een standplaats in de hal huren of slechts ‘een knop’ in de beurskamer. Ook de toegang tot het gebouw kostte wat: tien cent per keer of een jaarabonnement van een gulden voor een knecht of een rijksdaalder voor een handelaar. Voor het wegen van de monsters diende drie cent per schaaltje te worden betaald. Het ‘wegen met de grote schaal’ gebeurde in negen huisjes, her en der in de stad. Hoewel ook nu nog 50% van al het Groninger graan in de beurs wordt verhandeld, biedt ze thans genoeg ruimte voor andere activiteiten. In 1990 werd het gebouw met respect voor het unieke karakter ingrijpend gemoderniseerd.