052 - De Sleutel

Het biervaatje met sleutel herinnert aan de eeuwenoude bestemming van dit en een aantal andere panden aan de hoge zijde der A. Het voor het brouwen benodigde water werd gehaald uit een metersdiepe put in de kelder. De exacte bouwdatum is niet bekend, maar in een overzicht van de Groninger ‘Borger Vaandelen’ van 1659 werd ‘Albert Egberts brouwer’ opgevoerd.

De brouwerij werd gebouwd aan de buitenzijde van de 13e eeuwse stadsmuur, waarvan een restant nu de scheiding vormt met het aan de Vishoek gelegen deel van het pand. Van oudsher was het hele blok tussen de Noorderhaven en de Vishoek van dezelfde eigenaar.

Tot 1699 bleef de brouwerij, die tenminste vijftien jaar eerder al ‘De Sleutel’ werd genoemd, in handen van het echtpaar Albert Egberts - Maria Pellenrock en hun erfgenamen. Een op het keldergewelf aanwezige Griekse Jezus-aanduiding IHS is vermoedelijk in die tijd aangebracht. Als katholieken waren de eigenaren namelijk gedwongen met hun godsdienst ondergronds te blijven en de kelder van de brouwerij kwam daarbij goed van pas.

In 1744 werden Jan Swartwolt en zijn echtgenote Margareta Nanninga eigenaar van de brouwerij en alles wat daarbij hoorde.

De brouwer, die in zijn vrije uren vaandrig was bij de burgerwacht, splitste het pand twee jaar later. Het zuidelijke deel (nu Hoge der A 37) kreeg een nieuwe voorgevel en werd woonhuis. In de gevel van het noordelijke deel liet Swartwolt ter herinnering aan de verbouwing zijn huismerk aanbrengen: ISW (Ian SwartWolt).

Folkert Lich was in het begin van de 19e eeuw de laatste brouwende gebruiker van het pand. ‘De Groote Sleutel’ aan de Noorderhaven en ‘De Kleine Sleutel’ aan de Vishoek werden koren-pakhuizen, onder meer van de mennisten (doopsgezinden) Buitenwerff en Mesdag.
Met de verkoop door de Groninger Graan- en Goederenhandel Beheer BV veranderden de panden in 1977 opnieuw van bestemming. De nieuwe eigenaar Koos Huizenga toverde ‘De Groote Sleutel’ om tot ‘Sociëteit’ en liet er het bier weer vloeien.

052 - De Sleutel

The little beer keg with the key recalls the ancient destination of this, and several other premises at the “hoge zijde der A”. The required water for the brewing process was obtained from a deep well in the basement. The exact date of construction is unknown, but in the overview of “Borger Vaandelen” from Groningen in 1659, Albert Egberts Brouwer was mentioned to be the owner.

The brewery was built on the outside of the 13th-century city wall, of which a remainder currently functions as the severance with the at the “Vishoek” located part of the building. Traditionally, the whole block between the “Noorderhaven” and the “Vishoek” was owned by one person.

Until 1699, the brewery, which was already called “De Sleutel” (the key) 15 years earlier, stayed in hands of the wedded pair Albert Egberts - Maria Pellenrock and their heirs. An on the vault attached Greek Jesus-designation IHS, has supposedly been placed during that period. As Catholics, the owners were forced to keep their religion underground, which made the brewery in the basement serve as the perfect location.

In 1744, Jan Swartwolt and his wife Margareta Nanninga became owners of the brewery and everything that belonged to it.

The brewer, who was an ensign bearer for the militia during his free time, split up the premises two years later. The part located on the south side (currently Hoge der A 37), got a new facade and became a residential house. Swartwolt put up his house brand: ISW (Ian SwartWolt) on the facade of the house located on the north side, in memory of rebuilding the premises.

Folkert Lich was, during the beginning of the 19th century, the last brewer of the premises. “De Grote sleutel” (the big key) at the Noorderhaven and “De Kleine Sleutel” (the little key) at the Vishoek changed the function to grain warehouses, owned by the Mennonites, Buitenwerff and Mesdag.
Along with the sale by the Groninger Graan- en Goederenhandel Beheer BV (Groninger grain- and goods trade management Ltd), the premises changed their function once more in 1977. The new landlord Koos Huizenga transformed “De Grote Sleutel” into a society and let the beer flow again.

052 - De Sleutel

Das kleine Bierfass mit dem Schlüssel erinnert an das alte Ziel dieser und mehrerer anderen Räumlichkeiten an der „hoge zijde der A“. Das erforderliche Wasser für den Bierbrau-Prozess wurde aus einem tiefen Brunnen im Keller gepumpt. Das genaue Datum des Baus ist unbekannt, aber in den Unterlagen von „Borger Vaandelen“ aus Groningen aus dem Jahre 1659 wurde Albert Egberts Brouwer als Eigentümer erwähnt.

Die Brauerei wurde auf der Außenseite der Stadtmauer im 13. Jahrhundert gebaut, von welcher ein Rest gegenwärtig als eine Trennung zusammen mit einem Teil des Gebäudes „Vishoek” fungiert. Traditionell war der ganze Block zwischen dem „Noorderhaven" und dem „Vishoek" im Besitz einer Person.

Bis 1699 blieb die Brauerei, die bereits 15 Jahre zuvor „De Sleutel" (Schlüssel) genannt wurde, in den Händen des Ehepaares Albert Egberts - Maria Pellenrock und deren Erben. Angeblich wurde während der gleichen Zeit auf dem Gewölbe die griechische Bezeichnung für Jesu, „IHS”, befestigt. Als Katholiken waren die Eigentümer gezwungen ihre Gottesdienste im Geheimen abzuhalten und die Brauerei im Keller diente als perfekter Veranstaltungsort.

Im Jahre 1744 wurden Jan Swartwolt und seine Frau Margareta Nanninga Eigentümer der Brauerei mit allem was dazu gehörte.

Der Brauer, der in seiner Freizeit für die Miliz ein Fahnenträger war, teilte zwei Jahre später die Räumlichkeiten auf. Der auf der Südseite gelegene Teil (derzeit Hoge der A 37) erhielt eine neue Fassade und wurde zu einem Wohnhaus. Swartwolt brachte die Initialen seiner Hausmarke: ISW (Ian Swartwolt) an der Fassade des Hauses auf der Nordseite, welche an den Wiederaufbau der Räumlichkeiten erinnern soll.

Zu Beginn des 19. Jahrhunderts war Folkert Lich die letzte Brauerei in diesen Räumlichkeiten. „De Grote sleutel“ am Noorderhaven und „De Kleine Sleutel“ an der Vishoek wurden schließlich in Getreidelager umfunktioniert, welche dann im Besitz der Mennoniten, Buitenwerff und Mesdag waren.
Zusammen mit dem Verkauf der „Groninger Korn- und Güterhandel GmbH“ änderten die Räumlichkeiten 1977 ihre Funktion erneut. Der neue Vermieter Koos Huizenga verwandelte „De Grote Sleutel” in ein Wirtshaus und lies das Bier wieder fließen.